Πολλοί γονείς αναρωτιούνται: «Το παιδί μου παίζει πολλές ώρες. Να το αφήνω;», «Τι παιχνίδια μπορεί να παίζουν τα παιδιά μου;», «Παίζει μόνος του. Τι να κάνω;»

Το παιχνίδι αποτελεί ενστικτώδη εκδήλωση της εσωτερικής έκφρασης του ανθρώπου, που φανερώνεται με μια ποικιλία κινήσεων και αισθήσεων. Το φυσικό παιχνίδι ικανοποιεί στο παιδί ανάγκες σωματικές, ψυχικές και πνευματικές για την ανάπτυξη και βελτίωση της κινητικής δράσης και συμπεριφοράς του.
Ποια είναι όμως τα είδη παιχνιδιού ανά ηλικία; Ο ειδικός απαντά:

1.Εξερευνητικό παιχνίδι / παιχνίδι µε αντικείµενα / αισθητηριακό παιχνίδι
(0-2,5 ετών)

Τα πολύ µικρά παιδιά εξερευνούν αντικείµενα και καθώς και το περιβάλλον γύρω τους (αγγίζουν, πιπιλίζουν, πιέζουν, χτυπούν, πετούν). Το αισθητηριακό παιχνίδι εµφανίζεται στις πρώτες προσπάθειες του παιδιού να φάει µόνο του. Όσο µεγαλώνει, υλικά όπως η πλαστελίνη, ο πηλός, η µπογιά, το νερό, η άµµος, προστίθενται σε αυτό. Χαρακτηριστικό του είναι ο επαναλαµβανόµενος χαρακτήρας των ενεργειών. Eκδηλώνει τον τρόπο µε τον οποίο το παιδί αναπτύσσεται νοητικά. Με την επαφή του µε τα αντικείµενα γνωρίζει τα χαρακτηριστικά τους και δηµιουργεί σχέσεις αιτίου-αποτελέσµατος (π.χ. ρίχνει επαναλαµβανόµενα µία µπάλα από το τραπέζι στο πάτωµα). Το συνοδεύει η αίσθηση της απόλαυσης και το ενδιαφέρον του παιδιού δεν εστιάζεται στον αντικείµενο, π.χ. στην µπάλα, αλλά στην πράξη. Το αποτέλεσµα έρχεται παρεµπιπτόντως. Πολλοί ενήλικες δεν εκτιµούν την εξερευνητική του φύση και το µυστήριο που εµπεριέχει. Όµως η εκπαιδευτική και αναπτυξιακή του αξία είναι ανεκτίµητη. Το εξερευνητικό παιχνίδι είναι η βάση για να εµπλακεί αργότερα το παιδί στο διαχειριστικό και στο κατασκευαστικό παιχνίδι και επίσης σε ό,τι δηµιουργικό και προσανατολισµένο στο έργο και όχι στο αποτέλεσµα (Bozena, 2007).

2.Κατασκευαστικό Παιχνίδι
(2,5 ετών και άνω)

Χρησιµοποιούνται αντικείµενα µε σκοπό να κατασκευαστεί ή να δηµιουργηθεί κάτι. Επιµέρους στοιχεία χωρίς νόηµα τοποθετούνται µαζί σε ένα σύνολο που έχει νόηµα.

3.Παιχνίδι δραµατοποίησης (µοναχική µίµηση)
(3-8 ετών)

Πολλά µικρά παιδιά περνούν πολύ χρόνο παίζοντας παιχνίδια φαντασίας µόνα τους. Επινοούν σενάρια και παίζουν πολλούς ρόλους µαζί. Παιχνίδια ή αντικείµενα, π.χ. κούκλες, αυτοκίνητα, φιγούρες δράσης, συχνά υποστηρίζουν αυτό το είδος του παιχνιδιού. Όσο µεγαλώνουν, τα παιδιά δηµιουργούν ολόκληρους κόσµους, συχνά χρησιµοποιώντας µικρά αντικείµενα ή µινιατούρες (World play-Bozena, 2007) . Σε αυτή τη φάση περισσότερα παιδιά από ένα παίζουν παράλληλα ενώ βρίσκονται στον ίδιο χώρο, χωρίς όµως να έχουν κάποια επικοινωνία µεταξύ τους ακόµα. Οι θεωρητικοί δεν συµφωνούν ως προς το κατά πόσο διαχωρίζεται το παιχνίδι µίµησης από το παιχνίδι γενικότερα, µε τους περισσότερους να πιστεύουν ότι η µίµηση είναι ενδογενής στο παιχνίδι.

4. Αισθησιο-κινητικό παιχνίδι / Λειτουργικό παιχνίδι (Fjortoft, 2004)
(3-8 ετών)

Ξεκινά όταν τα βρέφη ανακαλύπτουν ότι µπορούν να κάνουν τα αντικείµενα να κινούνται (π.χ. όταν κυλούν µία µπάλα). Περιλαµβάνει το έντονο σωµατικό παιχνίδι, µία µοναδική µορφή του κοινωνικού παιχνιδιού, πιο δηµοφιλή στα αγόρια. Αφορά συµπεριφορές πάλης µέσω παιχνιδιού, η οποία συχνά ερµηνεύεται λανθασµένα ως επιθετικότητα από τους ενήλικες. Τα νήπια εµπλέκονται σε έντονη σωµατική δραστηριότητα, δοκιµάζοντας τα όρια της δύναµής τους, τρέχοντας, σκαρφαλώνοντας, γλιστρώντας και πηδώντας, κάνοντας τραµπάλα ή/και τσουλήθρα, σκαρφαλώνοντας ατοµικά ή σε οµάδες. Αναπτύσσονται έτσι δεξιότητες αδρής κινητικότητας. Το παιχνίδι αυτού του είδους εξελίσσεται αυθόρµητα σε παιχνίδια µε επινοηµένους κανόνες.

5.Συµβολικό παιχνίδι
(3 ετών και άνω)

Τα παιδιά υποκρίνονται ότι µία πράξη ή ένα αντικείµενο έχει νόηµα διαφορετικό από το πραγµατικό. Για παράδειγµα, όταν ένα παιδί κάνει κυκλικές κινήσεις µε τα χέρια του, λέει «µπιπ µπιπ» και µοιράζει κοµµατάκια χαρτί, υποκρίνεται ότι στρέφει το τιµόνι, ότι πατάει το κλάξον και ότι µοιράζει εισιτήρια λεωφορείου. Αν οι πράξεις αυτές είναι επαρκώς ενοποιηµένες µπορούµε να πούµε ότι το παιδί παίζει ένα «παιχνίδι ρόλων» (υποκρινόµενο, σε αυτή την περίπτωση, τον οδηγό λεωφορείου). Αν δύο ή περισσότερα παιδιά εµπλέκονται στο παιχνίδι ρόλων, το παιχνίδι γίνεται «κοινωνικό-δραµατικό».

6.Παιχνίδι µε Κανόνες / Συνεργατικό παιχνίδι
(5 ετών και άνω)

Τα παιδιά ξεκινούν επίσηµα να παίζουν παιχνίδια σε κοινωνικές οµάδες. Αυτά τα παιχνίδια έχουν σταθερούς, προκαθορισµένους κανόνες, π.χ. τράπουλα, επιτραπέζια, ποδόσφαιρο. Αναλαµβάνουν ρόλους, µοιράζονται συναισθήµατα και σκέψεις.

7.Παιχνίδι µε Επινοηµένους Κανόνες
(5-8 ετών)

Τα παιδιά αρχίζουν να επινοούν τα δικά τους παιχνίδια και τροποποιούν τους κανόνες των παραδοσιακών παιχνιδιών στις δικές τους αυτο-οργανωµένες οµάδες.

Το παιχνίδι αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την πολύπλευρη ανάπτυξη του παιδιού. Οπότε…… ας παίξουμε!!!!!

Στάμου Πηνελόπη
–
Υπεύθυνη του Κέντρου
Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

Ειδική Παιδαγωγός (MSc Ειδική Αγωγή)

Σας άρεσε το άρθρο μας; Αφήστε το σχόλιο σας παρακάτω και η ομάδα μας θα σας απαντήσει το συντομότερο δυνατό.

Θέλετε να λαμβάνετε τα νέα άρθρα που συντάσσει η επιστημονική μας ομάδα; Γραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο – newsletter. 

Η ομάδα του “Ψυχ…Αγωγείν”, (οι ψυχολόγοι, η λογοθεραπεύτρια, η εργοθεραπεύτρια και η ειδική παιδαγωγός) είναι διαθέσιμοι στο να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες σας παρέχοντας το πρώτο ραντεβού ΔΩΡΕΑΝ και να συζητήσουμε τυχόν απορίες σας. Για περαιτέρω διευκρινήσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το κέντρο στα τηλέφωνα
επικοινωνίας ή να μας επισκεφτείτε στο χώρο μας στη Λ.Βουλιαγμένης 261. Άγιος Δημήτριος (πλησίον μετρό Δάφνης).