
Το παιδί από τη στιγμή που θα έρθει στον κόσμο θα βρεθεί σε ένα περιβάλλον πλούσιο σε ακουστικά ερεθίσματα, εκείνη τη χρονική στιγμή δεν είναι τίποτ’ άλλο από δέκτης του ακουστικού σήματος που λαμβάνει ,όλους τους ήχους της ανθρώπινης επικοινωνίας. Απαραίτητη προϋπόθεση για τη γλωσσική ανάπτυξη είναι να εκτεθεί όσο το δυνατόν πιο νωρίς στη γλώσσα. Οι γονείς είναι αναγκαίο να δημιουργήσουν επικοινωνιακές ευκαιρίες ,ώστε το παιδί να λάβει τα απαραίτητα εκείνα γλωσσικά ερεθίσματα αλλά και να εκδηλωθεί το κίνητρο για συνεργατική επικοινωνία. Αυτό σημαίνει, πως ο περίγυρος του παιδιού πρέπει να καταφέρει να προσελκύσει το ενδιαφέρον του, κάτι που επιτυγχάνεται κυρίως μέσω μη λεκτικών συμπεριφορών, όπως είναι το βλέμμα, οι χειρονομίες και ο τόνος της φωνής (Παπαηλιού, 2005). Η γλωσσική ανάπτυξη πραγματοποιείται κυρίως κατά τα πρώτα 5 χρόνια της ζωής του παιδιού.
ΣΤΑΔΙΑ ΤΥΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

Κάθε παιδί που έχει μία φυσιολογική πορεία γλωσσικής ανάπτυξης η ομιλία και ο λόγος αυτοματοποιείται, χωρίς να χρειάζεται ειδική παρέμβαση . Η πιο κρίσιμη ηλικία για την ανάπτυξη της γλώσσας είναι μεταξύ 1,6 έως 4,6 ετών. Μέχρι την ηλικία των 5 ετών το παιδί πρέπει να έχει καταληπτή ομιλία. Σύμφωνα με την Παπαηλιού (2005), ένα τυπικά αναπτυσσόμενο παιδί εκφέρει τις πρώτες του λέξεις, όταν βρίσκεται χρονολογικά περίπου στο ενός ετών. Απο εκείνη τη στιγμή, ο ρυθμός κατάκτησης νέων λέξεων είναι πολύ αργός ( 1-2 λέξεις το μήνα) και συνεχώς αυξάνεται. Στη χρονική περίοδο των 18-22 μηνών έχουμε τη λεγόνενη «λεξιλογική έκρηξη» .Παρακάτω μπορούμε να δούμε μια απότομη και ραγδαία αύξηση στο ρυθμό πρόσκτησης νέων λέξεων .
- Στην ηλικία των 3 μηνών το βρέφος παράγει τους ήχους /κ/ και/γκ/.
- Περίπου 6 μηνών λέει μαμά, μπαμπά, παππού, γιαγια.
- Στην ηλικία των 18 μηνών αρχίζει να παράγει συνειδητό λεξιλόγιο.
- Όταν το παιδί είναι 18-24 μηνών χρησιμοποιεί δυο λέξεις μαζί.
- Γύρω στην ηλικία των 2,5 ετών, οι προτάσεις του παιδιού συνήθως αποτελούνται από τρεις λέξεις και το λεξιλόγιό του εμπλουτίζεται συνεχώς.
- Όταν το παιδί είναι 3 ετών αρχίζει να δημιουργεί ορθές γραμματικά και συντακτικά προτάσεις
- Μετά την ηλικία τω 4 ετών, το παιδί πρέπει να δημιουργεί προτάσεις, οι οποίες να είναι γραμματικά και συντακτικά ορθές και να διαθέτει εκφραστικό λεξιλόγιο που να ξεπερνάει τις 3000 λέξεις.
- Στην ηλικία των 7 χρονών το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί σωστά την γραμματική σε διάφορες προτάσεις και ερωτήσεις. Μέχρι αυτή την ηλικία, το παιδί έχει μάθει ότι χρειάζεται να ξέρει για την γλώσσα.

ΠΟΤΕ ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ;
Πολλά παιδιά καθυστερούν να εκφέρουν λόγο ή ενώ αρχίζουν να μιλούν κανονικά, παρατηρείται καθυστέρηση στην πορεία εξέλιξης πολλές φορές και των υπόλοιπων τομέων του λόγου (αναπτυξιακή καθυστέρηση λόγου). Οι γονείς ανησυχούν κυρίως όταν το παιδί βρίσκεται κοντά στην ηλικία των τριών και ο προφορικός του λόγος δεν είναι αναπτυγμένος σε σχέση με αλλά παιδιά στο οικείο περιβάλλον τους .Σε περιπτώσεις παιδιών με πλήρη απουσία λόγου η παρέμβαση πρέπει να γίνει πριν και από τα 3 έτη. Καθυστέρηση λόγου μπορούμε να πούμε ότι έχουμε, όταν οι λέξεις ή οι προτάσεις που παράγονται από ένα παιδί είναι ακατάληπτες ή δεν αντιστοιχούν στην χρονολογική ηλικία του παιδιού, . Σύμφωνα με τον Σύλλογο Επιστημόνων Λογοπαθολόγων Λογοθεραπευτών Ελλάδος, διάγνωση καθυστέρησης λόγου μπορεί να τεθεί, εφόσον παρατηρηθούν βασικές αποκλίσεις στη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού απ’ την φυσιολογική ανάπτυξη.
ΠΟΙΑ ΣΗΜΑΔΙΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΟΥΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΜΙΛΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ;

§ Σε ηλικία 2 μηνών δεν ανταποκρίνεται σε διάφορους περιβαλλοντικούς ήχους.
§ Σε ηλικία 6-9 μηνών δεν μπορεί να μιμηθεί ήχους της ομιλίας των ενηλίκων.
§ Σε ηλικία 6-12 μηνών υπάρχει απουσία βαβίσματος.
§ Σε ηλικία 13-18 μηνών δε χρησιμοποιεί καθόλου ομιλία και επικοινωνεί μόνο με νοήματα.
§ Μετά τον 18ο μήνα δε έχει πει τις πρώτες του λέξεις.
§ Στην ηλικία των 2 ετών χρησιμοποιεί μεμονομένες λέξεις και δεν είναι σε θέση να
σχηματίσει μικρές προτάσεις 2 ή 3 λέξεων.
§ Σε ηλικία 2 ετών δεν μπορεί να ακολουθήσει απλές εντολές ή οδηγίες (π.χ. Πάρε την
μπάλα, Δώσε μου το ποτήρι).
§ Σε ηλικία 2 ετών δεν κατανοεί έναν μεγάλο αριθμό λέξεων.
§ Στη ηλικία των 2-3 ετών δυσκολεύεται να εκφράσει τις βασικές του ανάγκες, κάνοντας
χρήση του ρήματος «θέλω» (π.χ Θέλω νερό).
§ Μετά την ηλικία των 3 ετών η ομιλία του είναι ακατάληπτη, τόσο από την
οικογένεια, όσο και από τον κοινωνικό περίγυρο.
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗΣ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ;
Οι παράγοντες που μπορεί να είναι υπεύθυνοι για την καθυστέρηση του λόγου και της ομιλίας μπορεί να είναι οργανικοί ,περιβαλλοντικοί ( μειωμένη έκθεση σε επικοινωνιακά ερεθίσματα )ή ψυχοσυναισθηματικοί.
Η καθυστέρηση στη γλωσσική ανάπτυξη,μπορεί να έχει τις ρίζες της σε κάποια διαταραχή όπως:
§ Γλωσσική διαταραχή ως αποτέλεσμα περιβαλλοντικής υστέρησης, όταν δηλαδή
το παιδί δεν δέχεται ικανοποιητικά ερεθίσματα απ’ το περιβάλλον του.
§ Γλωσσική διαταραχή ως αποτέλεσμα κώφωσης και βαρηκοΐας.
§ Γλωσσική διαταραχή ως αποτέλεσμα συναισθηματικής ή ψυχιατρικής
διαταραχής.
§ Γλωσσική Διαταραχή ως αποτέλεσμα γενικής νοητικής μειονεξίας ή εγκεφαλικής
βλάβης (αυτισμός, σύνδρομα, νοητική υστέρηση, εγκεφαλική παράλυση).
§ Διαταραχές της ομιλίας όπως δυσφωνία, τραυλισμός, δυσαρθρία, απραξία.
§ Αμιγώς γλωσσική διαταραχή (Ειδική Γλωσσική Διαταραχή-SLI).
§ Δυσφασία ή κρανιοεγκεφαλική κάκωση εξ αιτίας εγκεφαλικού τραύματος και
αφού είχε αναπτυχθεί ο λόγος (επίκτητη γλωσσική διαταραχή.
ΠΟΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΕΧΟΥΝ ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΞΕΠΕΡΑΣΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΟΜΙΛΙΑΣ;
- Παιδιά που έχουν οικογενειακό ιστορικό γλωσσικών διαταραχών
- Που χρησιμοποιούν περιορισμένες και απλοποιημένες συλλαβικές δομές
- Παραλείπουν συχνά τα αρχικά και τελικά σύμφωνα
- Κάνουν πολλά λάθη στα φωνήεντα
- Εμφανίζουν λιγότερο συμβολικό παιχνίδι
ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Ο ΓΟΝΕΑΣ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΠΟΥ ΕΝΤΟΠΙΣΗ ΚΑΠΟΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΣΗΜΑΔΙΑ ;

Αν κάποιο παιδί παρουσιάζει κάποια ή όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά , είναι απαραίτητο οι γονείς, να ζητήσουν άμεσα βοήθεια. Ο λογοθεραπευτής θα πραγματοποιήσει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση λόγου και ομιλίας, προκειμένου να διαπιστώσει αν τα γλωσσσικά ελλείματα που παρουσιάζει το παιδί οφείλονται ή όχι σε κάποια διαταραχή . Επίσης, ο λογοθεραπευτής θα κρίνει αν το παιδί χρειάζεται να παραπεμφθεί και σε κάποιον άλλο ειδικό για περαιτέρω αξιολόγηση. Η πρώιμη παρέμβαση είναι πολύ σημαντική , για την αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Σας άρεσε το άρθρο μας; Αφήστε το σχόλιο σας παρακάτω και η ομάδα μας θα σας απαντήσει το συντομότερο δυνατό.
Θέλετε να λαμβάνετε τα νέα άρθρα που συντάσσει η επιστημονική μας ομάδα; Γραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο – newsletter.
Η ομάδα του «Ψυχ…Αγωγείν», (οι ψυχολόγοι, η λογοθεραπεύτρια, η εργοθεραπεύτρια και η ειδική παιδαγωγός) είναι διαθέσιμοι στο να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες σας παρέχοντας το πρώτο ραντεβού ΔΩΡΕΑΝ και να συζητήσουμε τυχόν απορίες σας. Για περαιτέρω διευκρινήσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το κέντρο στα τηλέφωνα επικοινωνίας ή να μας επισκεφτείτε στο χώρο μας στη Λ.Ηλιουπόλεως & Ίμβρου 27 (πλησίον Άγιος Ιωάννης).