Η διαδικασία όπου το παιδί κατακτά και αναπτύσσει τη γλώσσα και το λόγο του γενικά, είναι πολύ σημαντική και πολύπλοκη. Προκειμένου το παιδί να επικοινωνήσει με το περιβάλλον του και να ανταλλάξει σκέψεις, συναισθήματα και ανάγκες, πρέπει να αποκτήσει επαρκώς τους κατάλληλους κώδικες επικοινωνίας. Αυτή η διαδικασία επιτυγχάνεται  μέσα από εξελικτικά στάδια και δεν περιορίζεται μόνο στη βρεφική και προσχολική ηλικία, καθώς είναι μια διαδικασία που εξελίσσεται σε όλη τη διάρκεια όλης της ζωής του ατόμου.

Μιλώντας πιο συγκεκριμένα για τη γλωσσική ανάπτυξη, είναι σημαντικό να αναφέρουμε, ότι μέσα στο χρονικό διάστημα από την βρεφική ηλικία μέχρι την ηλικία των 4 εώς 5 χρονών, τα παιδιά κατακτούν τις βασικές δομές της μητρικής τους γλώσσας. Στη μικρή, αλλά κρίσιμη αυτή περίοδο, τα παιδιά θα κατανοήσουν και θα χρησιμοποιήσουν ορθά τη γλώσσα, μετά από μια ραγδαία και αξιοθαύμαστη ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.

Οι γονείς είναι οι πρώτοι άνθρωποι με τους οποίους το παιδί έρχεται σε επαφή, και σταδιακά χτίζει τρόπους επικοινωνίας μαζί τους και επηρεάζεται άμεσα από το περιβάλλον, τις εμπειρίες και τα ερεθίσματα που λαμβάνει από εκέινους. Η πρώιμη παροχή ερεθισμάτων συμβάλλει καταλυτικά στη μεγαλύτερη και πλουσιότερη ανάπτυξη του παιδικού εγκεφάλου. Έτσι οι γονείς ή τα άτομα που ασχολούνται με παιδιά, εάν δίνουν καθημερινά σε αυτά γλωσσικές ευκαιρίες μέσα από τυχαίες ή οργανωμένες δραστηριότητες, μπορούν να συμβάλουν θετικά στη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών τους, παρέχοντας τους ένα το κατάλληλο περιβάλλον και συνθήκες, τις οποίες τα παιδιά με την σειρά τους θα χρησιμοποιήσουν για να μεγιστοποιήσουν και να γενικεύσουν τις ικανότητες τους.

Πρακτικές συμβουλές ανάπτυξης του λεξιλογίου στα παιδιά για του γονείς

• Αποφεύγουμε να χρησιμοποιούμε «μωρουδίστικες» λέξεις αλοιώνοντας τη φωνοτακτική και σημασιολογική δομή των λέξεων, χρησιμοποιώντας πάντα απλές προτάσεις ειδικά σε ηλικία κάτω των 3 ετών.

• Προσπαθούμε να χτίσουμε πάνω στις προτάσεις των παιδιών. Στην ηλικία των 2 ετών όπου το παιδί αρχίζει να χρησιμοποιεί δύο λέξεις, προσθέτουμε 1-3 λέξεις στις υπάρχουσες προτάσεις.

Π.χ. όταν το παιδί θα πει «δώσε μπάλα», μπορούμε να προσθέσουμε « θα σου δώσω τη μεγάλη μπάλα».

• Χρησιμοποιούμε συνώνυμα για ήδη γνωστές λέξεις, όπως

«αυτό ειναι πολύ ωραίο μπαμπά»

«ναι αυτό είναι υπέροχο»

• Κατονομάζουμε καθημερινά αντικείμενα και επεξηγούμε τη χρήση τους. Για παράδειγμα «αυτό είναι ένα ψαλίδι που κόβουμε χαρτιά»

• Δημιουργούμε τακτικά διαλόγους με το παιδί.

• Περιγράφουμε τις καθημερινές μας δραστηριότητες. «τώρα ετοιμάζομαι να πάω στη δουλεία», «τώρα βάζω το φαγητό στο φούρνο»

• Διορθώνουμε τα λάθη στο λόγο τους με προσοχή χωρίς να επιπλήττουμε τα παιδιά, τροποποιώντας τη λέξη.

« δε μου δώνει τη μπαλα»

«σωστά! Δεν σου δίνει τη μπάλα»

• Δίνουμε σωστούς και απλούς ορισμούς σε νέες λέξεις που μαθαίνουν.

• Προσπαθούμε να παρέχουμε ένα σύνολο λέξεων που συνδέονται σημασιολογικά και όχι μεμονωμένες λέξεις. Για παράδειγμα λέξεις που συνδέονται με το αγρόκτημα ή τρόφιμα που βρίσκονται στο ψυγείο.

• Χρησιμοποιούμε συχνά καινούριες και πιο ασυνήθιστες λέξεις για να περιγράψουμε κάτι. « το φαγητό είναι νόστιμο», έναντι «το φαγητό είναι καλό».

• Δίνουμε κι ζητάμε περισσότερες πληροφορίες από το παιδί.

«φέρε μου την κόκκινη μπλούζα με τις φράουλες»

«θέλεις τη κούκλα με τα καφέ μαλλιά ή την κούκλα με το κίτρινο φόρεμα; »

• Μαθαίνουμε στο παιδί μία καινούρια λέξη δίνοντας ένα δικό του παράδειγμα. «νοιώθω πολύ τυχερός που πρόλαβα το τρένο. Εσύ γιατί νιώθεις τυχερή ;».

• Συνδέουμε μία καινούρια λέξη με παλιές ενισχύοντας τη σημασιολογική σύνδεση. Αν το παιδί ξέρει τις λέξεις μαρούλι και λαχανικά, μπορούμε να του μάθουμε τη λέξη πιπεριά και να πούμε ότι και αυτή είναι ένα λαχανικό, όπως το μαρούλι, η ντομάτα κ.τ.λ.

• Σχολιάζουμε τις δραστηριότητες που κάνουμε μαζί και ζητάμε τις δικές τους ιδέες και απόψεις. Προσπαθούμε να επιλύσουν προβλήματα που δημιουργούνται στη καθημερινότητα τους και στο παιχνίδι.

• Διαβάζουμε πολλά παραμύθια μαζί και ενισχύουμε την εξελικτική, γλωσσική, παιδαγωγική και εκπαιδευτική αξία τους. Ζητάμε από το παιδί να διηγηθεί την ιστορία κάνοντάς του ερωτήσεις. Συνδέουμε τα παραμύθια και αυτά που πραγματεύονται με άλλα γεγονότα και βιώματα της καθημερινότητάς των παιδιών και αναπτύσσουμε τη φαντασία τους.

• Χρησιμοποιούμε ενθύμια και φωτογραφίες για να διηγηθούμε, να επεξηγήσουμε και να μοιραστούμε εμπειρίες ενισχύοντας την διαδικασία της αφήγησης.

• Παίζουμε παιχνίδια που δημιουργούν ένα πλαίσιο σύνδεσης με το παιδί και μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το λόγο ενθαρρυντικά και ενισχυτικά, όπως το παιχνίδι ρόλων με τις φιγούρες από ένα κουκλόσπιτο.

Λογοθεραπεύτρια

Κουνενή Δέσποινα

Σας άρεσε το άρθρο μας; Αφήστε το σχόλιο σας παρακάτω και η ομάδα μας θα σας απαντήσει το συντομότερο δυνατό.

Θέλετε να λαμβάνετε τα νέα άρθρα που συντάσσει η επιστημονική μας ομάδα; Γραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο – newsletter. 

Η ομάδα του «Ψυχ…Αγωγείν», (οι ψυχολόγοι, η λογοθεραπεύτρια, η εργοθεραπεύτρια και η ειδική παιδαγωγός) είναι διαθέσιμοι στο να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες σας παρέχοντας το πρώτο ραντεβού ΔΩΡΕΑΝ και να συζητήσουμε τυχόν απορίες σας. Για περαιτέρω διευκρινήσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το κέντρο στα τηλέφωνα επικοινωνίας ή να μας επισκεφτείτε στους χώρους μας στη Λ.Βουλιαγμένης 261. Άγιος Δημήτριος (πλησίον μετρό Δάφνης) και Ίμβρου 27 & Λ. Ηλιουπόλεως, Δάφνη (πλησίον μετρό Άγιου Ιωάννη).