Ο σχολικός εκφοβισμός (bullying) αποτελεί ένα από τα πιο καίρια και φλέγοντα φαινόμενα, που υφίστανται στα πλαίσια του σχολείου όλων των βαθμίδων. Αποτυπώνεται ως ένα βεβαρυμμένο ζήτημα στο εσωτερικό της σχολικής κοινότητας και απασχολεί τόσο τους ίδιους τους μαθητές, όσο και τους γονείς αυτών αλλά και τους εκπαιδευτικούς.

O σχολικός εκφοβισμός ή bullying όπως συνηθίζει να ακούγεται, μαστίζει πολλές χιλιάδες παιδιών παγκοσμίως και αποτελεί το προσάναμμα για βία εκτός σχολείου ή και για εντονότερες μορφές βίας. Καθώς όμως υπάρχουν σημεία τα οποία δεν γνωρίζουν ή δεν έχουν συγκεκριμενοποιηθεί σε πληθώρα ανθρώπων, θα βοηθούσε να θέσουμε κάποια ερωτήματα τα οποία θα απαντηθούν στη συνέχεια και θα βοηθήσουν να κατανοήσουμε βαθύτερα το παρόν θέμα. Τί είναι λοιπόν το bullying ή ο σχολικός εκφοβισμός; Έχει μορφές; Ποιους απασχολεί και ποιοι εμπλέκονται; Προλαμβάνεται; Αντιμετωπίζεται; Ποιος μπορεί να βοηθήσει και να πλαστουργήσει ένα καλύτερο πλαίσιο χωρίς τέτοιες μορφές βίας;

ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ: ΟΡΙΣΜΟΣ

Ξεκινώντας, θα βοηθούσε να τεθεί ο ορισμός του σχολικού εκφοβισμού ή bullying ή σχολική επιθετικότητα, προκειμένου να κατανοήσουμε το ακριβές νόημα του και να το διαχωρίσουμε από άλλες σχολικές συγκρούσεις.

Ο σχολικός εκφοβισμός ή αλλιώς το bullying είναι η χρήση φυσικής δύναμης ή απειλής προς ένα άτομο ή μίας ομάδας ατόμων και μπορεί να προκαλέσει ψυχολογικά προβλήματα, τραυματισμούς, ακόμη και θάνατο. Το φαινόμενο αυτό έχει ως στόχο της επίδειξη δύναμης και επικράτησης του δυνατότερου στον ασθενέστερο και περιλαμβάνει παραβατικές πράξεις μεταξύ ανηλίκων (Αρνινοπούλου, 2001). Τα περισσότερα περιστατικά γίνονται στο σχολείο και στους χώρους του. Οι χώροι αυτοί είναι η αυλή, οι τουαλέτες, οι διάδρομοι που οδηγούν στην τάξη, αλλά ακόμη και η ίδια η αίθουσα με ή χωρίς τον εκπαιδευτικό να παρίσταται (Elliott, 2009).

Βασικές μορφές σχολικού εκφοβισμού

Μιας και το φαινόμενο αυτό έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και είναι πολυμορφικό, είναι σημαντικό να αποσαφηνιστούν οι μορφές του σχολικού εκφοβισμού, προκειμένου να γίνεται αντιληπτή κάθε είδους τέτοια κίνηση.

• Άμεσος ή Σωματικός εκφοβισμός (Ασημακόπουλος, Χατζηπέμος, Σουμάκη, Διαρεμέ, Γιαννακοπούλου & Τσιάντης, 2000. Olweus, 1993). Αποτελεί μια από τις πιο συνηθισμένες μορφές του σχολικού εκφοβισμού και συνήθως επιλέγεται από τα αγόρια. Ο δράστης χρησιμοποιεί τη φυσική βία, όπως γροθιές, κλωτσιές, σπρωξιές, χαστούκια, τράβηγμα μαλλιών, αλλά και άρπαγμα ή και φθορά της ατομικής ιδιοκτησίας, ώστε να επιδειχθεί η ισχύς και να βλαφτεί το θύμα.
• Λεκτικός εκφοβισμός (Olweus, 1993). Ο δράστης παρενοχλεί συνεχώς το θύμα σε ενοχλητικό βαθμό , αφού το κοροϊδεύει, του απευθύνεται με παρατσούκλια, το βρίζει, το προσβάλλει με λόγια και βωμολοχίες, χρησιμοποιεί τον σαρκασμό, ενώ πολλές φορές διαδίδει ψευδείς φήμες μέσα από ρατσιστικά και σεξουαλικά σχόλια.
•  Έμμεσος ή Κοινωνικός εκφοβισμός (Lee, 2006). Σ’ αυτήν την περίπτωση σχολικού εκφοβισμού παρατηρείται η κοινωνική απομόνωση του θύματος από την ομάδα των συνομηλίκων του, με αποτέλεσμα να αποκλείεται από το σύνολο. Συνήθως, οι δράστες συσπειρώνονται σε μία ομάδα και με πολύ συντονισμένο τρόπο αγνοούν το θύμα τους, το κάνουν να αισθάνεται αόρατο, του δείχνουν επιδεικτικά πως θέλουν να το εγκαταλείψουν, ενώ γενικά το περιφρονούν. Θα πρέπει να σημειώσουμε πως αποτελεί την πιο δύσκολη περίπτωση εκφοβισμού, καθώς συγκαλύπτεται, εκφράζεται με έμμεσο τρόπο και δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί και να αναφερθεί.
• Εκβιασμός (Suckling & Temple, 2001). Είναι η μορφή εκφοβισμού όπου οι δράστες μέσω απειλών και εκβιασμών εξαναγκάζουν τα θύματα τους να παραδώσουν το χαρτζιλίκι τους και το κολατσιό τους.
• Οπτικός εκφοβισμός (Espelage & Swearer, 2003). Ονομάζεται έτσι, διότι αναγράφεται ένα προσβλητικό σημείωμα για το θύμα, που μεταφέρεται σ’ όλους τους συμμαθητές ή υπάρχει σε εμφανές σημείο είτε πάνω στο θύμα είτε σε περίοπτη θέση στο σχολείο μέσω τοιχογραφήματος (graffiti).
• Ηλεκτρονικός εκφοβισμός ή cyberbullying (Καπατζιά & Συγκολλίτου, 2012. Slonje & Smith, 2008). Ο δράστης χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά μέσα, δηλαδή συντάσσει και προωθεί προσβλητικά μηνύματα και συκοφαντίες για το θύμα σε κινητά τηλέφωνα, e-mail ή μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αυτή η σύγχρονη μορφή εκφοβισμού περιλαμβάνει και τη δημοσιοποίηση προσωπικών δεδομένων και φωτογραφιών του θύματος.
• Σεξουαλικός εκφοβισμός (Boulton, et al., 2001). Αυτή η μορφή περιλαμβάνει ανήθικες χειρονομίες, απρεπές άγγιγμα, λεκτική παρενόχληση, ανήθικα σκίτσα και σχόλια σεξουαλικού περιεχομένου. Βέβαια, πολλές φορές παρατηρούνται και σοβαρές σεξουαλικές επιθέσεις. Συνήθως τα κορίτσια πέφτουν θύματα σεξουαλικού εκφοβισμού.
• Ρατσιστικός εκφοβισμός (Smith, 2003). Είναι μια ειδική περίπτωση εκφοβισμού, που εκφράζεται σωματικά, κοινωνικά ή ψυχολογικά, με σκοπό το στιγματισμό της διαφορετικής φυλής του θύματος. Ουσιαστικά, η διαφορετικότητα του θύματος ως προς τη θρησκεία, τη φυλή, την εθνικότητα, την κοινωνική προέλευση και την οικονομική του κατάσταση ή ακόμα και το σεξουαλικό προσανατολισμό αποτελεί το έναυσμα για την πρόκληση εκφοβιστικών πράξεων.
• Ψυχολογικός εκφοβισμός (Alward, 2005). Συνήθως ο δράστης επιδιώκει να δημιουργήσει για το θύμα του μια κατάσταση φόβου και άγχους. Αυτή η μορφή εκφοβισμού μπορεί να περιλαμβάνει ένα συνδυασμό πολλών άλλων μορφών εκφοβισμού, όπως απειλές, μηνύματα με διάφορα ηλεκτρονικά μέσα, προσβλητικές αναρτήσεις, απειλές για την ασφάλεια, με απώτερο στόχο την πρόκληση ψυχολογικής βλάβης στο θύμα. Σημειώνεται πως αυτή η μορφή εκφοβισμού χρησιμοποιείται περισσότερο από τα κορίτσια.

Αιτίες

      Βλέποντας λοιπόν τις πολλαπλές μορφές του σχολικού εκφοβισμού και την έκταση που αυτός μπορεί να πάρει παραβιάζοντας έντονα την ιδιωτικότητα του θύματος, είναι σημαντικό να αριθμηθούν οι αιτιολογικοί παράγοντες ώστε να εντοπιστεί η ρίζα του προβλήματος.

1. Οικογενειακό περιβάλλον:  Πολλές, αν όχι όλες, από τις συμπεριφορές του παιδιού στην καθημερινότητα του, οφείλονται και είναι δημιουργήματα από τα βιώματα του στο κοντινό οικογενειακό περιβάλλον. Η απουσία  ερεθισμάτων, η παρουσία βλαβερών ερεθισμάτων, η παρουσία βίας μέσα στο σπίτι (ενδοοικογενειακή βία) η ίδια η βία στο παιδί, η παραμέληση του παιδιού, η αδυναμία ορίων στο παιδί, η κακή διαπαιδαγώγηση και η σωματική τιμωρία, είναι χαρακτηριστικοί παράγοντες γέννησης μίας ακατάλληλης συμπεριφοράς του παιδιού στο σχολείο.
2. Συνομήλικοι: Οι παρέες συνομήλικων ή κοινώς «κλίκες», επηρεάζουν άμεσα τα αδύναμα χωρίς προσωπικότητα παιδιά και προκειμένου τα τελευταία να αποκτήσουν ισχύ, αξία και ενδιαφέρον στα μάτια των ισχυρών παιδιών, οδηγούνται σε βία, παραβατική συμπεριφορά και κατ’ επέκταση σε μία από τις μορφές του σχολικού εκφοβισμού που αναφέρθηκαν.
3. Σχολικό περιβάλλον: Η ίδια η σχολική κοινότητα μπορεί να γεννήσει παραβατικές συμπεριφορές, κι αυτό λόγω της χαμηλής επίδοσης στα μαθήματα, της αυστηρής και απόλυτης συμπεριφοράς των εκπαιδευτικών, της έλλειψης ορίων και συνεπειών από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς και τέλος της ανοχής σε βίαιες ή ακταάλληλες συμπεριφορές.
4. Βιολογικός  παράγοντας: Ένας όχι τόσο συνηθισμένος αλλά υπαρκτός λόγος παρουσίας του school bullying είναι οι νευροψυχολογικές διαταραχές κατά τις οποίες επηρεάζονται σημαντικά μέρη του εγκεφάλου όπως ο μετωπιαίος λοβός ή υποφλοιώδεις,   προμετωπιαίοι   ή   και   κροταφικοί- βρεγματικοί τραυματισμοί στο κυρίαρχο ή μη κυρίαρχο μέρος του εγκεφάλου.  Οι τραυματισμοί αυτοί οδηγούν σε αδυναμία αναστολής την επιθετικής συμπεριφοράς, εκρήξεις θυμού για ασήμαντους λόγους καθώς και προβλήματα συγκέντρωσης και προσοχής.

Θέση θύτη, θύματος και παρατηρητή

Βασικό κομμάτι, απαραίτητο να επισημανθεί στην παρούσα εργασία είναι το προφίλ και η θέση των άμεσα ή έμμεσα εμπλεκόμενων. Ξεκινώντας από τους θύτες (δράστες άλλη ονομασία) είναι παιδιά ή νέοι που στοχεύουν στην επίδειξη δύναμης και στην εξουσία. Χαρακτηρίζονται από επιθετική συμπεριφορά, έλλειψη ενσυναίσθησης, δηλαδή κατανόησης της θέσης του άλλου, ενώ χαρακτηρίζονται από ισχυρότερη σωματικά δύναμη. Είναι σύνηθες αυτά τα άτομα να έχουν προϋπάρξει δέκτες bullying σε σχολικό πλαίσιο ή να ήταν παρόντες σε ενδοοικογενειακή βία. Έχουν τη λανθασμένη εντύπωση ότι ο εκφοβισμός τους παρέχει κύρος, δύναμη, καταξίωση, σεβασμό. Χαρακτηρίζονται ως άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση και φτωχό συναισθηματικό κόσμο, τα οποία μέσα από τη βία προς τους άλλους επιδιώκουν να κρύψουν τον πραγματικό τους χαρακτήρα. Στην πραγματικότητα, είναι άτομα εσωστρεφή, μοναχικά που προβαίνουν σε επιθετική συμπεριφορά για να κερδίσουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των γύρω τους (Τρίγκα- Μερτίκα, 2011). Τα θύματα έπειτα, (ή αλλιώς εκφοβιζόμενοι) είναι εκείνα που εμφανίζουν χαμηλή κοινωνική συναναστροφή, γενικότερη παθητική στάση και αδύναμο χαρακτήρα. Χαρακτηριστικό είναι ότι υπάρχει χαμηλή αυτοπεποίθηση, υποχωρητικότητα και έπειτα από τον εκφοβισμό αρνούνται να παρευρεθούν στο σχολείο και διστάζουν να κάνουν λόγο για το συμβάν. Δείχνουν το φόβο και τον ανίσχυρο χαρακτήρα τους και συχνά ξεσπούν σε κλάματα, γεγονός που τα κάνει πιο εύκολα «θύματα» των εκφοβιστών (Γεωργάς, 1995). Τέλος οι παρατηρητές που είναι η ομάδα των παιδιών ή των εφήβων που παρότι δεν συμμετάσχουν ολοκληρωτικά στην κατάσταση αυτή, αναγνωρίζονται και χωρίζονται σε 3 κατηγορίες. Οι παρατηρητές οι οποίοι ενισχύουν τη βία και γελούν γύρω από την προσβολή του θύματος, χωρίς ωστόσο να εμπλέκονται ολοκληρωτικά και χωρίς να ταυτίζονται με τους θύτες. Αγκιστρώνονται από τους ισχυρούς του σχολείου και νιώθουν αβεβαιότητα για τη θέση τους, γι αυτό υποστηρίζουν την κάθε τους κίνηση κατά των θυμάτων. Δεύτερον, οι παρατηρητές που υπερασπίζονται τα θύματα και προσπαθούν να πάρουν θέση κατά της βίας και των θυτών, σε αντίθεση με τους πρώτους,  έχουν έντονη ενσυναίσθηση και αντιλαμβάνονται τη θέση του αδύναμου στο παρόν γεγονός. Οι συγκεκριμένοι έχουν γαλουχηθεί με την έννοια της συμπαράστασης και της υπεράσπισης του αδυνάμου, ενώ δεν νιώθουν ανασφάλεια και ούτε φοβούνται να αντιμετωπίσουν τους «τραμπούκους». Τέλος οι ουδέτεροι παρατηρητές, οι οποίοι συνειδητά δεν λαμβάνουν θέση και σιωπούν με σκοπό να μην στοχοποιηθούν στο άμεσο μέλλον. Οι τελευταίοι αποτελούν άτομα χωρίς προσωπικότητα και ηχηρότητα, καθώς αντιλαμβανόμενοι την κατάσταση, αποσιωπούν και παραμένουν σε καβούκι, αποφεύγοντας έτσι την ενδεχόμενη θέση του εκφοβιζόμενου.

Επιπτώσεις

            Εν συνεχεία, αξίζει να σημειωθούν οι επιπτώσεις του φαινομένου αυτού στον ψυχισμό του καθενός από τις τρεις κατηγορίες που προαναφέρθηκαν. Μιας και το school bullying αποτελεί μορφή βίας είναι φυσική η παρουσία έντονων επιπτώσεων στο άμεσο μέλλον αλλά και σε βάθος χρόνου.

Ξεκινώντας από τους θύτες, οι επιπτώσεις εδώ θα αποτελέσουν το έναυσμα για βία και εκτός σχολείου, καθώς οι συμπεριφορές αυτές γενικεύονται και εμφανίζονται και σε άλλα περιβάλλοντα που εντοπίζονται αδύναμοι χαρακτήρες. Οι συγκεκριμένοι αδυνατούν να κοινωνικοποιηθούν και να ενσωματωθούν στο ευρύτερο περιβάλλον, αντιμετωπίζοντας προβλήματα και κατά την αναζήτηση δουλειάς ή την δημιουργία νέων κοινωνικών σχέσεων. Στο πλαίσιο του σχολείου, επισημαίνονται ως ανυπάκουοι και αντιρρησίες σε οτιδήποτε θέλει συνέπεια και ομαδικότητα, ενώ συχνά παρουσιάζουν και αδυναμία στην δημιουργία σεξουαλικών σχέσεων στην ενήλικη ζωή. Οι μαθητές που στο σχολικό χώρο έχουν το ρόλο των «bullies», έχουν χαρακτηριστεί και ως ενήλικες που συχνά οδηγούνται σε εγκληματικές συμπεριφοράς στο μέλλον.

Προχωρώντας στις επιπτώσεις των θυμάτων, είναι ιδιαιτέρως σοβαρές καθώς αφορούν το ψυχοσυναισθηματικό κομμάτι των ανθρώπων αυτών. Ως παιδιά ή έφηβοι αρχικά, παρουσιάζουν έντονη παραίτηση σε μαθησιακό και σε κοινωνικό επίπεδο, αδιαφορούν για οποιαδήποτε κοινωνική συναναστροφή, βρίσκουν αναληθείς δικαιολογίες προκειμένου να μην παρευρεθούν στο σχολείο και συχνά μειώνεται η σχολική τους επίδοση. Ακόμη δεν απουσιάζει και η έντονη αίσθηση άγχους το οποίο άγχος σωματοποιείται με αποτέλεσμα να υπάρχουν οργανικές επιπλοκές ή εμφάνιση αυτοάνοσων νοσημάτων. Μετέπειτα στην ενήλικη ζωή, επηρεάζεται και η κοινωνική λειτουργικότητα των ατόμων αυτών, αφού αδυνατούν να συμπεριληφθούν στο κοινωνικό περιβάλλον και να αλληλεπιδράσουν. Εμφανίζουν συμπτώματα άγχους και ανασφάλειας,  χαμηλή αυτοεκτίμηση και μειωμένη αυτοπεποίθηση με συναισθήματα κατωτερότητας. Επιπλέον στο έμμεσο μέλλον οδηγούνται σε αυτοκτονικές τάσεις, οι οποίες οφείλονται στη κατάθλιψη. Τέλος μπορεί να παρουσιάζουν διαταραχές πρόληψης τροφής ή παχυσαρκίες, ορμώμενοι από την αρνητική αυτοκριτική.

Τέλος, η κατάσταση του σχολικού εκφοβισμού δεν παύει να επηρεάζει και τους παρατηρητές του φαινομένου αυτού. Το αίσθημα που κυριαρχεί σε κάθε είδος παρατηρητή είναι η ανασφάλεια, όπου τους δημιουργείται λόγω της έντονης εκδήλωσης βίας σε ένα περιβάλλον στο οποίο μέχρι εκείνη τη στιγμή ένιωθαν ασφάλεια. Από την άλλη γεννιέται και το αίσθημα ευθύνης, όπου απουσίασε την ώρα που έπρεπε να υποστηριχθεί το θύμα ή ο φόβος ότι στο κοντινό μέλλον μπορεί να αποτελέσουν εκείνοι τον στόχο των εκφοβιστών και να βρεθούν σε μειονεκτική θέση λόγω της αποχής τους. Τέλος, είναι δυνατόν να επηρεάσει µε αρνητικό τρόπο την αυτοεικόνα τους, τη συναισθηματικής του ασφάλεια αλλά και την κοινωνικοποίησή τους.

Τρόποι πρόληψης του σχολικού εκφοβισμού

Σημαντικό κομμάτι στη μείωση ή και στην εξάλειψη του school bullying αποτελεί η πρόληψη. Με τον όρο πρόληψη, ονομάζουμε την διαδικασία και την ενέργεια κατά την οποία προλαμβάνουμε ή εμποδίζουμε αρνητικές καταστάσεις και βλαβερά φαινόμενα.

Έτσι λοιπόν οφείλει η οικογένεια πρωτίστως να γαλουχήσει το κάθε παιδί, ώστε να αποφευχθούν συμπεριφορές επιθετικότητας και σχολικής βίας.

• Δημιουργία θετικού και ειρηνικού πλαισίου στο οικογενειακό περιβάλλον, ώστε η ανατροφή και η ανάπτυξη του κάθε παιδιού να γίνει μέσα σε ένα φιλειρηνικό κλοιό.
• Θέσπιση ορίων μέσα και έξω από το σπίτι και χρήση αρνητικών συνεπειών έπειτα από κάθε ακατάλληλη συμπεριφορά του ίδιου του παιδιού.
• Συνεχής συζήτηση με το παιδί, προκειμένου να εκφράζονται και να εντοπίζονται τυχόν απορίες, σκέψεις και ενοχλήσεις αλλά και με αυτόν τον τρόπο το παιδί μαθαίνει να επιλύει τα όποια προβλήματα ή τις ανησυχίες του με το διάλογο.
• Έμφαση και επισήμανση της ίδιας της οικογένειας στο παιδί για τα ανθρώπινα δικαιώματα και για την ιδιωτικότητα του σώματος τους, ότι τους ανήκει και δεν έχει κανένας δικαίωμα να το αγγίζει παρά τη θέληση τους.
• Παρακολούθηση των προγραμμάτων ψυχαγωγίας, προκειμένου να αποφευχθούν σκηνές βίας ή εχθροπραξιών.

Η πρόληψη από πλευράς του σχολείου οφείλει επίσης να είναι ξεκάθαρη και καθοριστική.

• Από την αρχή, πρέπει να τεθεί οριοθέτηση κα γίνει σαφής η απαγόρευση οποιασδήποτε ακατάλληλης συμπεριφοράς που προσβάλει λεκτικά και σωματικά τον άλλο.
• Σαφήνεια γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και την προσωπικότητα του καθενός, εξηγώντας την ελευθερία έκφρασης.
• Συνεχής συζήτηση και λεκτική έκφραση των προβληματισμών ή των διαφωνιών, με στόχο την από κοινού εύρεση των λύσεων και την επίλυση των διαμαχών.
• Θέσπιση κανόνων λειτουργίας της τάξης, που θα βοηθούν στην ομαλή πορεία, την επικοινωνία και την συμβίωση στα πλαίσια της τάξης και του διαλείμματος
• Project και ενημερώσεις πάνω στην διαφορετικότητα και συγκεκριμένα στην φυλετική, στη θρησκευτική και στην σωματική διαφορά ακόμη και στην διαφορετικότητα σχετικά με την ειδική αγωγή (αυτισμός ή άλλη αναπτυξιακή διαταραχή).

Τρόποι αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού

            Εφόσον λοιπόν το φαινόμενο αυτό έχει πάρει σάρκα και οστά και μαστίζει πολλές δεκάδες σχολείων, είναι ωφέλιμο να τοποθετηθούν τρόποι αντιμετώπισης του από όλες τις πλευρές.

            Σύμφωνα με τον Smith (2012) οι εκπαιδευτικοί μπορούν να παίξουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση του σχολικού εκφοβισμού, καθώς είναι αυτοί στους οποίους καταφεύγουν συχνότερα οι μαθητές, όταν αντιμετωπίζουν κάποια σχετικά προβλήματα. Ωστόσο η ελληνική έρευνα των Αθανασιάδη & Δεληγιάννη – Κουημτζής (2010), έδειξε ότι οι μαθητές θεωρούσαν τους εκπαιδευτικούς αδιάφορους και αναποτελεσματικούς όσον αφορά την αντιμετώπιση των φαινομένων στο σχολείο τους. Αρχικά λοιπόν μπορούν να τεθούν οι δυαδικές συζητήσεις του θύματος και του θύτη, των δύο δηλαδή ουσιαστικά εμπλεκόμενων.

Στόχος είναι να επιλυθεί η όποια διαφορά ή ο μονόπλευρος ανταγωνισμός προκειμένου να μην επαναληφθεί η πράξη. Έπειτα είναι βασική η χρήση αρνητικής συνέπειας, αντίστοιχη της πράξης λεκτικής ή χειρωνακτικής προς το θύμα ή και τον θύτη, ανάλογα με εκείνον που προκάλεσε το συμβάν. Βασικό ακόμη είναι η ο εκπαιδευτικός να επιδεικνύει μία ψύχραιμη στάση και εικόνα, όπως και επιβλητική όπου θα καταπραΰνει την αντιπαράθεση και θα καταφέρει να οριοθετήσει τον θύτη, ώστε να αποκόψει κάθε πιθανότητα επανάληψης παρόμοιας πράξης. Κάθε σχολική μονάδα οφείλει να απαρτίζεται από κοινωνικούς συμβούλους ή ψυχολόγους που θα έρθουν σε επαφή με τον θύτη και το θύμα και θα ξεψαχνίσουν καλύτερα το γεγονός αλλά και τη ρίζα όλου αυτού. Οι εκπαιδευτικοί τέλος, οφείλουν να είναι διορατικοί και παρατηρητικοί προκειμένου να αντιλαμβάνονται τυχόν αλλαγές στη συμπεριφορά των παιδιών και να προλαμβάνουν συγκρούσεις.

            Από την πλευρά των γονέων, οφείλουν κι εκείνοι να δουλέψουν με τα παιδιά τους γύρω από αυτό μέσα από το παραδειγματισμό και την μίμηση. Η ήρεμη και ειρηνική δική τους αντίδραση και αντιμετώπιση σε κάθε έντονη πράξη, θα αποτελέσει παράδειγμα για την ίδια αντίδραση των παιδιών τους σε αντίστοιχο συμβάν του σχολείου. Όπως προαναφέρθηκε θα θεωρηθεί απαραίτητα η αρνητική συνέπεια στον δημιουργό του εκφοβισμού, ενώ θα βοηθούσε και η γνώμη ή και η συμβολή κάποιου ειδικού, που θα εντρυφήσει και θα διερευνήσει τους λόγους της συμπεριφοράς αυτής.

            Σημαντική και αποτελεσματική θα θεωρηθεί η ομαλή επικοινωνία του γονέα με το σχολείου, προκειμένου να προσπαθήσουν από κοινού να διερευνήσουν το ζήτημα και να εντοπίσουν τους λόγους εμφάνισής του.

Συνοψίζοντας,

αναφέρουμε πως ο σχολικός εκφοβισμός (school bullying) είναι ένα πολυσύχναστο φαινόμενο, που δεν διαχωρίζει ηλικίες, φύλα, κοινωνικές τάξεις, χώρες ή καταγωγές και που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης και παρέμβασης. Η πρόληψη οφείλει να είναι άμεση και ηχηρή, δίνοντας έτσι ελάχιστες πιθανότητες εμφάνισης τέτοιων πράξεων. Το ίδιο το σχολείο όπως και η οικογένεια, υποβοηθούμενοι από ειδικούς, οφείλουν να συνειδητοποιήσουν και να αποδεχθούν την παρουσία αυτού, ώστε να ανακαλύψουν τη ρίζα του ζητήματος και να καταφέρουν να το αντιμετωπίσουν από τα ¨σπλάχνα¨ του.

Γκαγκάρας Χαράλαμπος

Λογοθεραπευτής

Σας άρεσε το άρθρο μας; Αφήστε το σχόλιο σας παρακάτω και η ομάδα μας θα σας απαντήσει το συντομότερο δυνατό.

Θέλετε να λαμβάνετε τα νέα άρθρα που συντάσσει η επιστημονική μας ομάδα; Γραφείτε στο ενημερωτικό μας δελτίο – newsletter.

Η ομάδα του «Ψυχ…Αγωγείν», (οι ψυχολόγοι, οι λογοθεραπευτές, οι εργοθεραπευές και οι ειδικοί παιδαγωγοί) είναι διαθέσιμοι στο να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τις δυσκολίες σας παρέχοντας το πρώτο ραντεβού ΔΩΡΕΑΝ και να συζητήσουμε τυχόν απορίες σας. Για περαιτέρω διευκρινήσεις, μπορείτε να επικοινωνήσετε με το κέντρο στα τηλέφωνα επικοινωνίας ή να μας επισκεφτείτε στο χώρο μας στην Ίμβρου 27 & Λ. Ηλιουπόλεως, Δάφνη (πλησίον μετρό Άγιου Ιωάννη).